علت رکود بازار خودرو

دو کارشناس خودرو با تحلیل وضعیت فعلی بازار خودرو در ایران به بیان چرایی رکود ایجاد شده در آن پرداختند. مرتضی قرائی در نشستی اظهار کرد: تعرفه خودرو در کشورهای دنیا به دو دسته تقسیم می شود. آنهایی که صنعت خودرو داشته (تعرفه را به شکل های مختلف تنظیم کرده) و آنهایی که صنعت خودرو ندارند.

وی افزود: کشورهایی مانند آمریکا، آلمان، انگلیس و فرانسه کشورهایی هستند که از لحاظ رقابت پذیری اعداد و ارقام بالایی دارند. این کشورها اقتصاد بزرگی داشته و جزو شش کشور اول دنیا هستند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: جایگاه ایران در اقتصاد دنیا بیست و نهم بوده و باید در ابتدا مقایسه کردن با چه کشوری را در نظر بگیریم. آیا ایران را باید با آمریکایی که بزرگترین اقتصاد دنیا بوده مقایسه کنیم.

قرائی بیان کرد: کشورهایی که از لحاظ اقتصادی به ایران نزدیک بوده و صنعت خودرو نیز دارند، را باید با ایران مقایسه شوند. تایلند اقتصاد سی و دوم دنیا بوده و حدود دو میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو تولید کرده و تعرفه خودروهای این کشور ۸۰ درصد است.

وی با اشاره به اینکه منبع اطلاعات ارائه شده در این برنامه همه رفرنس‌های جهانی است، ادامه داد: مالزی کشور بعدی که قابل مقایسه با ایران بوده و اقتصاد سی و پنجم دنیا را دارد. تعرفه در این کشور ۳۰ درصد و مالیات فروش نیز ۶۰ درصد است. در مالزی نیز ۹۰ درصد است.

این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: بنابراین تعرفه خودرو در ایران به نسبت کشورهایی که به لحاظ اقتصادی شبیه کشور بوده و صنعت خودرو دارند، کمتر است.

آنوش رهام، دیگر کارشناس صنعت خودرو نیز در واکنش به صحبتهای قرائی گفت: آمارهای عددی ارائه شده توسط قرائی درست است. ولی تولید خودرو در ایران به ویژه طی ۱۰ سال اخیر به سان لباسی است که ۱۰ سال تن یک فرد کرده و هر سال فقط دکمه های آن را تغییر دهید.

وی افزود: تولیدی که در ایران بوده را نباید با تولید کشور مالزی مقایسه کرد. در مالزی هر سه و یا چهار سال طراحی خودرو تغییر پیدا کرده و قابل مقایسه با ایران نیست. آنچه که خودروسازان ایرانی به عنوان تولید خودرو و مدل جدید ارائه داده فقط ظاهر ساده ای از خودرو با دو چراغ و یا راهنما تغییر پیدا کرده و ۱۳۱ به ۱۳۲ و یا اینکه ۱۳۲ به ۱۳۳ تغییر نام پیدا می کند.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: تعرفه خودرو در تایلند ۸۰ درصد بوده ولی در واقع این تعرفه آمار تیراژ خودرو در کشورهای مختلف است. بالاترین تیراژ در جهان را فولکس واگن داشته که اخیرا هم زمزمه هایی بوده تا کشور ایران با این شرکت مذاکره کنند.

رهام بیان کرد: همه دلایل این جریانی که ایجاد شده صرفا مردم نبوده و در حواشی آن عده روی این موج در حال منفعت طلبی خود هستند. از جمله این افراد سودجو می توان به برخی وارد کنندگان و دلالان بورس اشاره کرد.

وی عنوان کرد: مردم قسمت اصلی ماجرای کمپین نخریدن خودروهای ایرانی هستند ولی این کمپین به شکلی مورد سواستفاده برخی دیگر از افراد شده است. اگر واقعا این مسئله مطالبه مردم بوده چرا زمانی که دلار پنج هزار تومان شده و قیمت خودرو در یک مدت کوتاهی به دو برابر رسید، مردم این خواسته‌ها را نداشتند. البته خب نارضایتی وجود داشته ولی تا این حد نبود.

این کارشناس صنعت خودرو یادآور شد: در ارتباط با قیمت باید گفت که در تیراژ تولید سایپا رقم ۶۷۰ هزارتایی را دارد. این قانون اول تولید بوده که وقتی تیراژ بالا برود، قیمت خودرو نیز کاهش پیدا می کند. وقتی تیراژ خودرو تغییر پیدا کرده قیمت نیز قابل تغییر بوده و امکان چانه زنی خودروساز نیز با تولید کننده قطعات بالا می رود. با این تغییر تیراژ حتی امکان دریافت بسته های حمایتی مختلف هم وجود دارد.

رهام ادامه داد: خودروی پرایدی که قیمت جهانی آن ۶ هزار دلار بوده را نباید با خودروی ۶۵ هزار دلاری و لوکس مقایسه کرد. سیستم کشورهای دیگر به این صورت بوده که خودروهای کار کرده تفاوت قیمت بسیاری با خودروهای صفر دارند. برای خودروهای کار کرده امکان پرداخت قسط بیشتر توسط خریدار نیز وجود دارد.

وی تأکید کرد: ۶ هزار و ۸۰۰ دلار برای مدلی از خودروی هیوندای سانترو فقط قیمت پایه بوده و نباید آن را با قیمت خودرو پراید مقایسه کرد. هنگامی که برای خرید چنین خودرویی اقدام کرده آن وقت تا ۴۰ درصد به قیمت آن اضافه می شود. قیمت تمام شده برای مصرف کننده در کشورهای مختلف با توجه به مالیات ها و بیمه متفاوت است.

قرائی نیز در واکنش به این صحبت‌ها گفت: در حال حاضر قیمت پراید در بازارهای جهانی معمولا بین هفت هزار و ۵۰۰ تا هشت هزار دلار است. در بازار عراق قیمت خودرو پراید نزدیک به ۳۰ میلیون تومان بوده و در واقع قیمت پراید پلاک شده در این کشور ۹ هزار و ۵۰۰ دلار است.

وی عنوان کرد: در بازار محصولات ارزان قیمت نیز مورد توجه خریداران قرار دارد. برای محصولات باید قیمت و خدمات پس از فروش را تعریف کنیم. شاید اگر در ارتباط با محصولات هیوندایی صحبت شده این شرکت محصولات با قیمت کمتر از ۱۴ یا ۱۵ هزار دلار نداشته باشد.

این کارشناس صنعت خودرو اضافه کرد: دو مسئله پرداخت پول پیش و همچنین قیمت خودرو را نباید با هم ادغام کرد. به عنوان نمونه قیمت برای مزدا در خارج از کشور چهار هزار دلار بوده ولی این مبلغ فقط برای قیمت اولیه پرداخت توسط مشتری بوده و ۸۰ درصد قیمت خودرو را نیز بانکها و موسسات لیزینگی وام پرداخت می کنند.

قرائی یادآور شد: خیلی از اطلاعاتی که در تبلیغات برای مردم ارائه شده در واقع مبلغ اولیه بوده و لیزینگی که از سوی بانک برای خرید آن خودرو پرداخت می شود، در ارائه اطلاعات اولیه لحاظ نمی شود.

رهام نیز در ادامه بیان کرد: بحث خدمات پس از فروش در هیچ جای دنیا شبیه به وضعیت موجود در کشور ایران که به مردم خدمات ارائه می دهند، نیست. قطعا ارائه خدمات پس از فروش در سایر کشورها بهتر است.

قرائی بیان کرد: در عراق بر اساس آپشن هایی که دارد، قیمت پراید از هفت هزار و ۵۰۰ شروع شده و تا ۹ هزار و ۷۰۰ می رسد. منظور از آپشن ها ترمز ایربگ، ترمز ABS و غیره است.

وی در واکنش به اظهار نظر یکی از مردم مبنی بر خرید پراید با قیمت هشت میلیون تومان در عراق گفت: قیمت هایی که مردم اعلام کرده اصلا صحیح نبوده و در واقع اطلاعاتی که مردم از قیمت محصولات در سایر کشورها ارائه می دهند، صحیح نیست. باید قیمتها در بازار کشورهای عراق، مصر و سوریه را اعلام کرده تا مردم آگاهی لازم را پیدا کنند.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در حال حاضر فروش خودروی ایرانی به کشورهای دیگر در حال انجام بوده و حجم صادرات نیز نسبت به سال های گذشته افزایش پیدا کرده است. همچنین در همین دوره ای که فروش خودرو در ایران کمتر شده ولی فروش‌های خارجی بیش از دو برابر شده است.

قرائی افزود: خوشبختانه تفاهمات بین المللی ایران با کشورهای منطقه در حال شکل گیری بوده و روابط خوب بین المللی نیز در حال اجرا بوده و امیدوارم خودروسازان بهتر بتوانند عملیات صادرات را به سایر کشورها اجرا کنند.

رهام در ارتباط با بازار صادرات خودروهای ایرانی به عراق گفت: تعداد خودروهای صادر شده به کشور عراق چندان بالا نبوده و اگر یک خودروساز دیگر وارد این کشور شده ایران خودرو و سایپا باید به راحتی کنار بروند، چراکه تیراژ آنها آنقدر بالا و حتی قابل رقابت نیست.

قرائی با اشاره به اینکه عموما هند و چین محصولات ارزان قیمت را تولید کرده گفت: در سال ۸۹ تعرفه خودرو در ایران ۹۰ درصد بوده ولی آن را با شیب خوبی حتی بهتر از سایر کشورها به ۴۵ درصد رسانده اند. در واقع دولت به سمتی در حرکت بوده که تعرفه خودرو را حذف کند. بخشی از این تعرفه اختلاف قیمت واقعی بوده که اگر قیمت ارز واقعی شود، قطعا مشکل تعرفه هم حل خواهد شد.

این کارشناس صنعت خودرو تأکید کرد: مردم باید قیمت خودروهای خارج از کشور را به درستی محاسبه کرده و نباید برای مقایسه با محصولات ایرانی تنها قیمت اولیه را در نظر بگیرند. قطعا اگر خودرویی با قیمت پایین تر از پراید و همچنین کیفیت بالاتر از آن وجود داشت که واردکنندگان نسبت به وارد کردن آن اقدام می کردند.

وی بیان کرد: بحث قدرت خرید مردم برای دولت مهم بوده و برای همین نیز در حال حاضر قیمت خودرو را در کشور به اندازه مناسب تری نگه داشته شده است. بخشی از این قیمت خودرو در ایران تحت شعاع جبران نرخ واقعی پول قرار گرفته است.

رهام در واکنش به صحبتهای قرائی در ارتباط با تعرفه خودرو گفت: شیب تعرفه به صورت عددی کاهش پیدا کرده و اگر تعرفه خودرو طبق اعلام جنابعالی از ۹۰ درصد به ۴۵ درصد کاهش یافته متعلق به زمانی است که قیمت دلار در اظهارنامه یک هزار و ۲۰۰ تومان بوده و بنابراین تعرفه خودرو ۹۰ درصد محاسبه می شد.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: بعد از اینکه قیمت ارز مبادلاتی شده و به دو هزار و ۵۰۰ تومان افزایش پیدا کرد، دولت برای اینکه تثبیت بازار از بین نرود به همان میزان که ارز افزایش پیدا کرد، تعرفه را نیز پایین آورد. یعنی اساسا تفاوتی ایجاد نشده و اگر تعرفه کاهش پیدا کرده به دلیل افزایش قیمت ارز است.

قرائی نیز گفت: در یک بازه زمانی به خارجیها برای واردات به کشور یارانه ارائه داده ایم. صنایع داخلی مانند لوازم خانگی از بین رفته ولی نباید صنایع دیگر از بین برود، برای همین هم به دنبال تقویت اقتصاد در کشور تحت عنوان مدلی به نام اقتصاد مقاومتی رفتیم.

وی بیان کرد: علت اصلی ایجاد رکود در کشور شکل گیری این کمپین نخریدن خودروی ایرانی نیست، علتش این است که بعد از مذاکره مسئولان سیاسی با ۶ کشور بزرگ دنیا، در نهایت مردم سطح انتظاراتشان بالا رفته است.

این کارشناس صنعت خودرو عنوان کرد: اگر مذاکرات تا دو ماه آینده به نتایج خوبی ختم شود، بازهم اتفاقات خوب در چند ماه اخیر رخ نداده و باید فرآیند تقریبا طولانی مدتی را پشت سر بگذارد. قاعدتا اگر کمپینی هم تشکیل نمی شد، همانطور که در سایر محصولات رکود ایجاد شده در بازار خودرو نیز رکود ایجاد می شد.

قرائی یادآور شد: این رکود دلیلش این است که کشور به نقطه عطفی رسیده که این نقطه تأثیرات جدی می گذارد، قطعا هم همینطور خواهد بود ولی بازه آن کوتاه مدت نبوده بلکه دراز مدت است.

وی اضافه کرد: صنعت خودروی ایران با دو میلیون پتانسیل ظرفیت تولید حتما برای مشارکت خارجی ها جذابیت دارد تا با ورود خود به افزایش توان صنعت ایران کمک کنند.

رهام نیز بیان کرد: یکی از مسائل خودروهای وارداتی در کشور سود سرشار وارد کنندگان خودرو است. وارد کننده همیشه هم به منافع مردم فکر نمی کنند، بحث خودروهای وارداتی دارای رانت و انحصار بوده و عمدتا در دست چند خانواده هستند.

وی اضافه کرد: عمده خودروهایی که طی سال های گذشته و البته قبل از مسائل تحریم وارد کشور شده اند، خودروهای تولید کره و ژاپن بود. ظرف چند سال اخیر به ویژه سه سال گذشته که خودروسازان داخلی عملا اهمیتی به ذائقه مردم نداده و هیچ تغییری هم در تولیدات خود لحاظ نکردند، یک فضایی بین خودروی وارداتی و خودروی تولید داخل ایجاد شد.

این کارشناس صنعت خودروسازی یادآور شد: در گذشته مردم به خودروی تولید چین حتی نگاه هم نمی کردند، ولی اکنون آمار واردات نشان داده که ۷۰ درصد واردات خودرو به ایران از خودروهای تولید کشور چین بوده است. اینقدر این بازار جذابیت داشته که نماینده خودروهای وارداتی کشور کره هم اقدام به واردات یکی از برندهای چینی برای فروش به مردم کرده است.

رهام عنوان کرد: بازار خودروی ایران با محصولات چینی اشباع شده است. در تایلند، مالزی و برخی از کشورهای دیگر تعرفه بر اساس حمایت از تولید تنظیم شده ولی در ایران اصلا تعرفه بالایی نداریم.

وی اظهار کرد: ۹۰ درصد مردم این تفکر را دارند که تعرفه واردات خودرو در حال حاضر ۱۱۰ درصد است. در کتاب قانون تعرفه واردات بر مبنای خرید خودرو با دلار معادله ای را ۴۰ درصد اعلام کرده اند. من اعتقاد دارم که تعرفه در ایران تعدیل شده ولی این ورادات عمدتا در انحصار چند شرکت وارداتی است.

این کارشناس صنعت خودرو گفت: وقتی ۷۰ درصد واردات خودرو به کشور ایران مربوط به محصولات چینی بوده مردم باید یک پیامی را دریافت کرده که خودروسازان به دلیل عدم توان رقابت با واردات بازار را از دست داده اند.

رحام ادامه داد: در حال حاضر همه در باب مذاکرات رفته و مردم نیز متوجه رایزنی با شرکت های بزرگ خودروسازی برای همکاری در صنعت خودروسازی ایران شده اند. از کمپینی که ایجاد شده در واقع باعث شده که کالای چینی بازار را به دست گرفته است. همچنین سال ۹۰ و ۹۱ تقریبا خودروسازی تعطیل شده و تیراژ تولید به یک هزار دستگاه رسید.

وی بیان کرد: در آمریکا همین مشکل بین تولید کننده ها و واردکننده ها چنین مشکلی پیش آمده و خودروهای کره ای بازار برخی از این نوع کشورها را فرا گرفته بود.

قرائی نیز در ادامه گفت: قدرت خرید مردم هم باید در نظر گرفته شده و با کشورهایی که در یک سطح توان خرید داشته باید مورد مقایسه قرار بگیرند. قدرت خرید مردم ایران که معادل مردم آمریکا نبوده و باید در نظر داشت که بازار را قدرت خرید مردم تعیین تکلیف می کند.

رهام بیان کرد: باید این ضعف را پذیرفت که خودروسازی ایران نه مدل های جذابی را تولید کرده و نه کیفیت قابل قبولی دارد. علت چنین مسئله ای هم این است که سرمایه گذاری وجود نداشته و خودروساز مقصر نیست. به عنوان نمونه قطعه سازان اقدام به خرید کالای چینی کرده و این گونه خودروسازان زمین گیر می شوند. ۱۱۳ درصد واردات خودرو از چین به کشور افزایش پیدا کرده و واردکننده خودرو نیز در نهایت بی انصافی ارزان ترین خودروی چینی را وارد می کند.

قرائی نیز یادآور شد: در سال گذشته کلا ۱۰۲ هزار خودرو به کشور وارد شده و ۷۰ درصد آن کیا و هیوندا بوده و واردات خودروی چینی بسیار کمتر از ۹۰ هزار خودرو بوده است. در چین ۹ میلیون خودروی چینی با برند داخلی این کشور و بیش از ۱۰ میلیون خودرو با برند غیر چینی تولید می شود.

وی ادامه داد: خودروهای با برند چینی بیش از یک میلیون صادارت دارند. مردم چینی خودروی وارداتی استفاده نکرده بلکه خودروهایی که به صورت مشترک محصول چین با کشور دیگری بوده را استفاده می کنند.

رهام با اشاره به کامل بودن سبد مصرف خودرویی در کشور گفت: در خود بازار چین پنج خودرویی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد، غیر چینی است. تحریم باعث شد تا تولید خودروهای مورد علاقه مردم متوقف شده و همین امر نیز در نهایت منجر به غفلت خودروسازان از بازار و ورود خودروهای چینی به کشور شد.

وی افزود: اگر صنعت خودروسازی در کشور حذف شود، ۲۰ بازار مختلف و صنف از بین می رود. یکی از بازخوردهای این کمپین باید حرکت به سمت ارتقای کیفیت باشد. متأسفانه از کمپین برخیها سواستفاده کرده و سود سهام ها را نیز دستکاری کردند، بنابراین نباید دچار اشکال شده و در عین حال نیز مطالبه مردم برقرار خواهد بود.

این کارشناس صنعت خودرو تأکید کرد: مردم باید مطلع باشند که واردکنندگان و دلالان سهام نباید مطالبات آنها را جهت بدهند. حرف وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز همین بوده و حتی اعلام کرد که مردم ولی‌نعمت ما هستند. در شرایطی که امروز عده ای قصد کاهش قیمت سهام ایران خودروز و سایپا را دارند، نباید اجازه سواستفاده را به چنین افرادی داد.

رهام بیان کرد: باید به سمتی برویم که خودروسازان ما با خودروسازان مطرح جهان ارتباط گرفته و منبع یابی هم داشته باشند. باید با خواسته مردم ایران به تولید خودرو بپردازند.

قرائی که در برنامه پایش سخن می‌گفت تاکید کرد: مهمترین عامل تصادفات ایران بر اساس آمار اعلام شده خطای انسانی است. در جهان تنها دو درصد از تصادفات به علت ایمنی خودرو رخ داده اند.

رهام نیز یادآور شد: استفاده از وسایل استوک نیز در ایران بسیار بالا بوده و بیشتر تصادفات هم با خودروهای کار کرده و دست دوم رخ می دهد.

منبع: ایسنا